Linux Klavye üzerinde Göktürkçe Damgalar!

05:18 Unknown 0 Comments

Son bir kaç ay içerisinde eski Türkçe'ye ve Göktürkçe damgalarına oldukça ilgi duyuyorum. Bundan dolayıdır ki bir ay içerisinde harfleri söktüm diyebilirim. Tabii damgaları sökmekle iş bitmiyor, bunu bir çok alanda kullanılabilir hale getirmek şart. Şimdi kimisi diyecek, işsiz misin oğlum diye. Eğer benim atalarımın kullandığı alfabeyi ve kök kelimeleri öğrenmek işsizlikse, evet işsizim. :)

Öncelikle şundan bahsetmekte fayda var, kullandığım yöntemi sadece Ubuntu tabanlı sistem üzerinde denedim. Diğer sistemlerde dil paketlerinin dizinleri farklı olabileceğinden dolayı biraz daha uğraşabilirsiniz.

Her neyse, öncelikle “Sistem Ayarlarına girerek “Keyboard” (Klavye olarak da geçebilir) menüsüne geliyoruz. Layout bölümünde sol taraftan yeni klavye konfigürasyonlarını ekleyebiliyoruz. Tabii burada bizim kullanacağımız damgaların bulunduğu bir dil seçeneği olmadığı için herhangi bir dilin unicode değerlerini değiştirerek kullanacağız. Ben sistemde “Turkmen” olarak geçen dili kullanacağım.

Ubuntu üzerinde dil unicode değerlerinin bulunduğu dizin “/usr/share/X11/xkb/symbols” dizinidir. Bu dizine ulaştıktan sonra “tm” dosyasını editörümüz ile yönetici olarak açıyoruz. Burada 'xkb_symbols "basic”' altında “key <AD01>” ile başlayan satırları siliyoruz ve aşağıda bulunan damgalarımızın unicode değerlerini giriyoruz.

key <AD01> { [ U10C1C, U10C30 ] };
key <AD02> { [ U10C28, U10C0A ] };
key <AD03> { [ U10C00, U10C05 ] };
key <AD04> { [ U10C3C, U10C3A ] };
key <AD05> { [ U10C45, U10C43 ] };
key <AD06> { [ U10C18, U10C16 ] };
key <AD07> { [ U10C07, U10C48 ] };
key <AD08> { [ U10C03, U10C44 ] };
key <AD09> { [ U10C06, U10C42 ] };
key <AD10> { [ U10C2F, U10C2F ] };
key <AC01> { [ U10C00, U10C01 ] };
key <AC02> { [ U10C3E, U10C3D ] };
key <AC03> { [ U10C13, U10C11 ] };
key <AC04> { [ U10C2D, U10C42 ] };
key <AC05> { [ U10C0F, U10C0D ] };
key <AC06> { [ U10C26, U10C27 ] };
key <AC07> { [ U10C31, U10C3F ] };
key <AC08> { [ U10C1A, U10C34 ] };
key <AC09> { [ U10C20, U10C1E ] };

Dosyayı kaydettikten sonra tekrar klavye ayarlarına gelerek “Turkmen (Default)” dilini ekliyoruz. Artık sistem üzerinde unicode destekleyen tüm uygulamalarda Göktürkçe damgalarını kullanabileceksiniz. Klasör isimlendirme gibi işlemler hariç tabii ki. :)

Ben bu tm dosyasının içeriğini aşağıda size veriyorum, direk içeriği yapıştırabilirsiniz.

// Nazar Annagurban <nazar_xg@hotmail.com>, 2009

// Default layout (based on Vista Turkmen layout)
default partial
xkb_symbols "basic" {
name[Group1]="Turkmen";

key <AD01> { [ U10C1C, U10C30 ] };
key <AD02> { [ U10C28, U10C0A ] };
key <AD03> { [ U10C00, U10C05 ] };
key <AD04> { [ U10C3C, U10C3A ] };
key <AD05> { [ U10C45, U10C43 ] };
key <AD06> { [ U10C18, U10C16 ] };
key <AD07> { [ U10C07, U10C48 ] };
key <AD08> { [ U10C03, U10C44 ] };
key <AD09> { [ U10C06, U10C42 ] };
key <AD10> { [ U10C2F, U10C2F ] };
key <AC01> { [ U10C00, U10C01 ] };
key <AC02> { [ U10C3E, U10C3D ] };
key <AC03> { [ U10C13, U10C11 ] };
key <AC04> { [ U10C2D, U10C42 ] };
key <AC05> { [ U10C0F, U10C0D ] };
key <AC06> { [ U10C26, U10C27 ] };
key <AC07> { [ U10C31, U10C3F ] };
key <AC08> { [ U10C1A, U10C34 ] };
key <AC09> { [ U10C20, U10C1E ] };
key <AB01> { [ U10C15, U10C47 ] };
key <AB02> { [ U10C36, U10C41 ] };
key <AB03> { [ U10C32, U10C21 ] };
key <AB04> { [ U10C38, U10C2C ] };
key <AB05> { [ U10C0B, U10C09 ] };
key <AB06> { [ U10C24, U10C23 ] };
key <AB07> { [ U10C22, U10C2A ] };

include "level3(ralt_switch)"
};

// Turkmen Alt-Q Layout
// This layout provides turkmen letter via the AltGr key
partial
xkb_symbols "alt" {
name[Group1]="Turkmen (Alt-Q)";

include "us"

key <AD06> { [ y, Y, yacute, Yacute ] };
key <AD07> { [ u, U, udiaeresis, Udiaeresis ] };
key <AD09> { [ o, O, odiaeresis, Odiaeresis ] };

key <AC01> { [ a, A, adiaeresis, Adiaeresis ] };
key <AC02> { [ s, S, scedilla, Scedilla ] };

key <AB01> { [ z, Z, zcaron, Zcaron ] };
key <AB03> { [ c, C, ccedilla, Ccedilla ] };
key <AB06> { [ n, N, ncaron, Ncaron ] };

include "level3(ralt_switch)"
};

Tabii damgalarımızda bulunmayan fakat sonradan eklenen H, F, V gibi harflerin unicode değerlerini bulabilirsem eklerim. :)

Göktürkçe çalışanlar/çalışmak isteyenler twitter.com/gok_turkce hesabını takip edebilirler.